Cząstki elementarne

Cząstki nie posiadające żadnej struktury (z definicji, jako „elementarne", a więc nie złożone). Historycznie za cz.e. uważano hadrony takie jak: proton, neutron, hiperony, mezony, cząstki rezonansowe (i ich antyczastki) oraz foton i leptony (elektron, mion, neutrino). Już w latach sześćdziesiątych znanych byto ponad 100 cząstek wówczas elementarnych, ponadto stwierdzono istnienie struktury protonu i neutronu (R.Hofstadter). Hipoteza istnienia kwarków (M.Gel IMann) jako składników protonu, neutronu, hiperonów, mezonów oraz wszystkich cząstek rezonansowych, pozbawiła opisywane cząstki prawa do miana „elementarne". Pomimo to, ze względów historycznych, czasem nadal używa się nazwy: cząstki elementarne na określenie tej grupy cząstek. Przez cz.e., w ścisłym znaczeniu, rozumie się bozony pośredniczące W, Z, foton i gluony (oraz hipotetyczny bozon Higgsa), a także fermiony, takie jak sześć rodzajów kwarków i sześć rodzajów leptonów (oraz ich antycząstki), co razem tworzy grupę ponad dwudziestu cząstek (model standardowy). Ta liczba sugeruje możliwość istnienia dalszego piętra bardziej elementarnej struktury materii.