5. Fale mechaniczne

Fala – zaburzenie ośrodka rozchodzące się w nim ze skończoną prędkością i niosące ze sobą energię.

 

Fala mechaniczna – zaburzenie ośrodka sprężystego.
    • fala podłużna - fala, w której drgania odbywają się w kierunku zgodnym z kierunkiem jej rozchodzenia się, np. fala dźwiękowa.

fala-mechaniczna

    • fala poprzeczna - fala, w której kierunek drgań cząstek ośrodka jest prostopadły do kierunku rozchodzenia się fali, np. fala elektromagnetyczna.

fala-poprzeczna


 

Fala sinusoidalna

np. sznurek w ruchu harmonicznym

fala-sinusoidalna

Ruch falowy opisujemy przez:

  • f – częstotliwość drgań ośrodka, do których dociera fala
  • T – okres drgań ośrodka
  • A – amplituda fali
  • v – szybkość rozchodzenia isę fali
  • λ – długość fali – najmniejsza odległość pomiędzy dwoma punktami znadującymi się w tej samej fazie drgań

v = λ / T

v = λ·f

Fala płaska - fala, której powierzchnie falowe (powierzchnie o jednakowej fazie) tworzą równoległe do siebie linie proste.

fala-płaska


 

Równanie fali płaskiej

y(x,t) = równanie-fali-płaskiej

A - amplituda
ω – częstość drgań
k – liczba falowa

k = 2Π/λ

Znak '-' gdy fala rozchodzi się zgodnie z osią x.
Znak '+' gdy fala rozchodzi się przeciwnie do osi x.


Powierzchni falowa - zbiór punktów (cząstek) w ośrodku objętym zaburzeniem falowym będących w danej chwili w jednakowej fazie drgań.

fala-kolista

Czoło fali - najbardziej odległa od źródła powierzchnia falowa, która stanowi zbiór punktów ośrodka o tej samej fazie drgań.


 

Zasada Huygensa-Fresnela

Każdy punkt ośrodka, do którego dociera czoło fali (pierwotnej) staje się źródłem nowej fali (wtórnej) kulistej o tej samej częstości co fala pierwotna.

Dyfrakcja (ugięcie fali)– zmiana kierunku rozchodzenia się fali na przeszkodzie.

dyfrakcja-ugiecie-fali

Zgodnie z zasadą Huygensa punkty przy krawędzi przeszkody stają się źródłem nowej fali kulistej.

Odbicie fali - zmiana kierunku rozchodzenia się fali na granicy dwóch ośrodków powodująca, że pozostaje ona w ośrodku, w którym się rozchodzi.


 

Prawo odbicia

prawo-odbicia

Kąt odbicia jest równy kątowi padania, a promień padający, promień odbity i normalna do powierzchni odbicia leżą w jednej płaszczyźnie.

W wyniku odbicia zmienia się tylko kierunek rozchodzenia się fali, nie zmienia się jej długość λ.

Załamanie fali (refrakcja) - zjawisko zmiany kierunku rozchodzenia się fali na granicy dwóch ośrodków, w których dana fala rozchodzi się z odmiennymi prędkościami.


 

Prawo załamania

 

prawo-załamania

Stosunek sinusów kąta padania i kąta załamania spełnia zależność:

sinα/sinβ = n2/n1 = v1/v2

α – kąt padania
β – kąt załamania
n1 – współczynnik załamania fali w ośrodku 1
n2 -współczynnik załamania fali w ośrodku 2
v1 – prędkość rozchodzenia się fali w ośrodku 1
v2 - prędkość rozchodzenia się fali w ośrodku 2

Interferencja fal – nakładanie się na siebie dwóch lub większej ilości fal.

interferencja-fal


Fala stojąca - fala, której grzbiety i doliny nie przemieszczają się. Fala stojąca powstaje na skutek interferencji dwóch takich samych fal poruszających się w przeciwnych kierunkach. Zwykle efekt ten powstaje np. poprzez nałożenie na falę biegnącą fali odbitej.

fala-stojąca

S – strzałka – wzmocnienie fali - punkt fali, w którym amplituda drgań jest maksymalna
W – węzeł – wygaszenie fali - punkt fali,w którym amplituda drgań jest równa zeru

λ – długość fali
l – długość sznura/struny

l = n·λ/2

n = 1, 2, 3, ...

Strzałki pojawiają się w punktach:

x = λ/4 + k·λ/2

k = 0, 1, 2, ...

Węzły pojawiają się w punktach:

x = k·λ/2

k = 0, 1, 2, ...

Tagged under: , , ,

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (386 votes, average: 4,34 out of 5)
Loading...
pobierz z Google Play pobierz z App Store
Back to top