Maria Skłodowska-Curie

Maria Skłodowksa-Curie (ur. 7.11.1867 w Warszawie, zm. 4.07.1934 w Passy) – jako pierwsza kobieta dostała Nobla, jako jedyna w dwóch kategoriach. Została pierwszą kobietą, która otrzymała stanowisko profesora na uniwersytecie w Paryżu. W czasie I Wojny Światowej jeździła samochodem z polowym aparatem Roentgena.

Młodość

Maria Skłodowska-Curie urodziła się w Warszawie. Była córką Władysława i Bronisławy Skłodowskich. Oboje byli nauczycielami i zachęcali córkę do rozwijania zainteresowań związanych z nauką.

Kiedy miała 10 lat jej matka zmarła, a ojciec postanowił posłać ją do szkoły z internatem. Następnie została przeniesiona do gimnazjum dla dzieci uzdolnionych akademicko. Maria ukończyła szkołę średnią mając 15 lat. Za osiągnięcia akademickie otrzymała złoty medal.

Skłodowska-Curie chciała iść na studia, jednak jej ojciec nie miał wystarczająco pieniędzy, aby posłać córkę na uniwersytet. Drugim problemem był fakt, że szkoły wyższe w tamtych czasach były niedostępne dla kobiet w Polsce. Starsza siostra Marii, Bronisława spotkała się z tym samym problemem.

Mając 16 lat, Maria Skłodowska-Curie zaczęła pracować jako guwernantka, aby wspomóc starszą siostrę, dzięki czemu tamta mogła rozpocząć studia we Francji. Wieczorami czytywała książki o matematyce, fizyce i chemii. Uczęszczała też na darmowe wykłady organizowane przez podziemie, bez wiedzy wrogiego zaborcy.

W tym czasie poznała najstarszego syna swoich pracodawców Kazimierza Żurawskiego. Zapałali do siebie miłością, jednak rodzice mężczyzny sprzeciwili się ich małżeństwu, mówiąc, że to nie wypada, aby osoba ich stanu żeniła się z pospolitą guwernantką. Przyczynili się tym samym dla nauki, ponieważ Maria została zmuszona, aby wyjechać do swojej siostry do Francji, gdzie mając 24 lata rozpoczęła studia na kierunku chemii, fizyki i matematyki. Studiowała na jednym z najbardziej prestiżowych uniwersytetów w Paryżu – Sorbonie.

Na początku mieszkała razem z siostrą i jej mężem, ale znajdowało się ono godzinę drogi od uniwersytetu, zdecydowała więc wynająć pokój bliżej uczelni.

W 1893 Maria obroniła magistra z fizyki, a w 1894 roku z chemii. Dostała grant na badania nad wpływem składu chemicznego stali na zdolności magnetyczne. Jeszcze jako studentka Maria poznała Pierre'a Curie, z którym zaczęła prowadzić badania. Mężczyzna musiał się jej oświadczyć dwa razy, zanim zdecydowała się za niego wyjść. Wzięli ślub cywilny, ponieważ Maria odmówiła ślubu kościelnego, ze względu na swój ateizm.

Mając 36 lat Skłodowska-Curie obroniła doktorat z fizyki.

Osiągnięcia Naukowe i Zawodowe

Po obronieniu doktoratu Skłodowska-Curie zaczęła badać uran. Wybrała ten pierwiastek, ponieważ większość odkryć z nim związanych została dokonana niewiele wcześniej, uważała więc, że jest jeszcze wiele rzeczy, których można się z niego nauczyć.

Bardzo szybko dokonała pierwszych odkryć. Dowiedziała się, że promieniowanie z uranu ładuje powietrze i staje się ono przewodnikiem. Ilość promieniowania jest zależna tylko od ilości uranu, a nie jego formy. Na tej podstawie stworzyła teorię, że promieniowanie pochodzące z uranu było jego właściwością atomową, nie reakcją chemiczną. W późniejszym czasie, jej teoria okazała się być prawdziwą.

Końcem 1898 roku, mąż Marii zaczął pomagać jej w eksperymentach, widząc, że jej odkrycia rzeczywiście gdzieś prowadzą. Pracując nad uranem stwierdzili, że promieniowanie ze złoża uranu jest za silne i musi się tam znajdować inny pierwiastek. Zaczęli więc poszukiwania i udało im się wyodrębnić pierwiastek, który nazwali polonem, składając hołd ojczyźnie Skłodowskiej-Curie. Po dalszych badaniach nad pierwiastkiem stwierdzili, że wydziela 300 razy więcej promieniowania niż uran.

Kolejnym odkrytym pierwiastkiem był rad, którego promieniowanie było jeszcze silniejsze niż uranu. Ustalili również, że rad wydziela ciepło mimo że nie zachodzi w nim żadna reakcja chemiczna. Skłodowska-Curie nazwała to radioaktywnością.

Nagrody Nobla

Za swoje odkrycia Maria Skłodowska-Curie została nagrodzona Noblem za osiągnięcia na polu fizyki. Swoją wygraną dzieliła się z mężem oraz Henrim Becquerelem, który jako pierwszy wpadł na trop radioaktywności. Komitet chciał na początku nagrodzić tylko dwóch mężczyzn, ale Pierre uparł się, że Maria również musi zostać uwzględniona ze względu na fakt, że to ona wykonała najwięcej pracy. W ten sposób stała się pierwszą kobietą nagrodzoną Noblem.

Dzięki pieniądzom otrzymanym z Nobla małżeństwo mogło sobie pozwolić na zatrudnienie asystenta. Pierre przyjął propozycję pracy jako profesor fizyki w Sorbonie. Uczelnia pozwoliła im wykonywać eksperymenty w swoim laboratorium. Niestety w 1906 roku Pierre zginął w wypadku, kiedy na ulicy przejechał go powóz zaprzęgnięty w dwa konie. Skłodowska-Curie przyjęła propozycję uniwersytetu w Sorbonie i przejęła obowiązki po mężu, jednak długo nie mogła dojść do siebie po jego stracie.

W 1910 roku Maria Skłodowska-Curie udało się otrzymać czystą próbkę radu. Rok później za odkrycie polonu i radu została nagrodzona Noblem w dziedzinie chemii.

I Wojna Światowa i Instytut Radowu

W czasie I Wojny Światowej Skłodowska-Curie postanowiła wykorzystać swoją wiedzę i wpływy, aby pomóc żołnierzom. Niedaleko frontu rozłożyła stację z przenośnym aparatem Roentgena, dzięki czemu przyczyniła się do ratowania życia rannych żołnierzy.

Po wojnie Maria Skłodowska-Curie zaczęła prowadzić badania nad medycznym zastosowaniem radu. W międzyczasie została zaproszona na konferencję o elektronach i fotonach, na której znaleźli się sami najznamienitsi naukowcy jak Max Planck i Albert Einstein.

Pracując nad medycznym zastosowaniem radu doszła do wniosku, że mógł zostać wykorzystany do leczenia raka. Zdecydowała się nie opatentować tego odkrycia, chcąc aby każdy miał do niego wolny dostęp. Rad był jednak okropnie drogi, ponieważ kosztował około $120 000 za gram, co w dzisiejszych czasach byłoby liczone w milionach. Skłodowską było stać na jeden gram radu, którego używała, aby leczyć chorych na raka. Z pomocą dziennikarki Marie Mattingly Meloney udało jej się uzbierać pieniądze na kolejny gram, co przyczyniło się do leczenia większej ilości pacjentów.

Życie Prywatne

Maria Skłodowska Curie miała z mężem Pierrem Curie dwie córki, Irenę, która później poszła w ślady matki i również została nagrodzona Noblem i Ewę.

W latach 1910-1911 Maria Skłodowska-Curie miała romans z fizykiem Paulem Langevinem.

Zmarła z powodu złośliwej anemii i choroby popromiennej w 1934. Początkowo została pochowana w Sceaux. W 1995 roku jej szczątki zostały przeniesione do Panteonu w Paryżu.