Wenus – najgorętsza planeta pod Słońcem

Wenus jest drugą planetą od Słońca i naszym najbliższym sąsiadem. Ma podobną strukturę co Ziemia, ale obraca się powoli w odwrotnym kierunku do reszty planet. Ma gęstą atmosferę, która więzi gazy cieplarniane, sprawiając, że jest najgorętszą planetą w naszym układzie słonecznym. Temperatury na jej powierzchni są wystarczająco duże, aby stopić ołów. Czasami, gęste chmury przykrywające całą planetę rozwiewają się, pozwalając nam dostrzec wulkany i zdeformowane góry.

Historia

Wenus została nazwana po rzymskiej bogini miłości i piękna, a imię wybrano jej prawdopodobnie dlatego, że była najjaśniejszą planetą na niebie, jaką dostrzegali starożytni. Wenus była znana już w czasach prehistorycznych. Jest najjaśniejszym punktem na niebie oprócz Słońca i Księżyca. Podobnie jak w przypadku Merkurego, starożytni sądzili, że jest dwoma ciałami niebieskimi, ponieważ widywali ją w różnych częściach nieba. Kiedy pojawiała się na porannym niebie była nazywana Lucyferem.
Wenus znacznie przyczyniła się do potwierdzenia przez Galileusza teorii Kopernika, jakoby Ziemia ni była centrum wszechświata.

Rozmiar i odległości

Średnica Wenus to 6052km. Jest niewiele mniejsza od Ziemi. Średnio znajduje się 108 milionów km, czyli 0,7 jednostek astronomicznych od Słońca¹. Światło potrzebuje około 6 minut, aby dotrzeć do niej od Słońca.

Orbita i rotacja

Orbita i rotacja planety są niezwykłe z kilku powodów. Jest jedną z dwóch planet, które obracają się ze wschodu na zachód. Drugą jest Uran. Jeden obrót wokół osi zajmuje jej 243 dni ziemskie – to oznacza, że przypada jej tytuł planety z najdłuższym dniem. Ba, jeden dzień trwa na Wenus dłużej niż rok.
Ale słońce nie wschodzi i nie zachodzi na Wenus jak na innych planetach. Cykl dobowy Wenus trwa 117 dni ze względu na to, że obraca się w przeciwnym kierunku do reszty planet.
Jeden obrót wokół Słońca zajmuje jej 225 ziemskich dni. Jej orbita jest najbliżej dokładnego okręgu ze wszystkich planet naszego układu słonecznego. Inne orbity bardziej przypominają elipsę, lub owal.
Wenus jest przechylona względem własnej osi o 3 stopnie, więc obraca się prawie dokładnie wokół własnej osi, więc nie posiada zauważalnych pór roku.

Początki Wenus

Kiedy Układ Słoneczny formował się z dysku protoplanetarnego około 4,5 miliarda lat temu - uformowała się Wenus. Jest podobna do innych planet skalistych – ma stosunkowo niewielkie rozmiary, jądro, płaszcz oraz skorupę.

Siostrzana planeta

Wenus często postrzegana jest jako siostrzana planeta Ziemi. W pewien sposób są podobne:
- Jest niewiele mniejsza od Ziemi,
- Obie planety posiadają niewielką ilość kraterów, co oznacza, że powierzchnia jest stosunkowo młoda,
- gęstość i kompozycja chemiczna planet jest podobna.
Ze względu na te podobieństwa naukowcy sądzili, że pod ciężkimi, gęstymi chmurami może znajdować się powierzchnia podobna do Ziemskiej oraz że rozwija się tam życie. Niestety, badania planety ujawniły, że jest od Ziemi zbyt różna. Być może jest nawet najmniej przyjaznym dla życia miejscem w naszym Układzie Słonecznym.

Struktura Wenus

Struktura Wenus jest podobna do Ziemskiej. Ma żelazne jądro, którego średnica to 3200km. Jest ono otoczone gorącym, skalnym płaszczem, który powoli unosi się ze względu na ciepło wewnętrzne planety. Powierzchnia jest skalista, ale porusza się ze względu na zmiany zachodzące w płaszczu planety – powoduje to powstanie wulkanów.
Wenus wydaje się być biała ze względu na chmury, które odbijają światło. Na powierzchni  jednak kamienie mienią się odcieniami szarości – jak kamienie na Ziemi, ale ciężka i gęsta atmosfera sprawia, że wszystko wydaje się być pomarańczowe.
Powierzchnia planety pełna jest gór, dolin i dziesiątek tysięcy wulkanów. Najwyższa góra na planecie – Maxwell Montes ma 8,8km wysokości – czyli podobnie do Mount Everest. Planeta jest pełna pyłu, a temperatury sięgają 471oC.

Pewne dowody wskazują na to, że powierzchnia Wenus została całkowicie zmieniona przez aktywność wulkanów około 300 do 500 milionów lat temu. Być może była tam woda. Wenus posiada dwie duże powierzchnie lądowe unoszące się nas średnią wysokość planety: Ishtar Terra, wielkości Australii, oraz Aphrodite Terra, wielkości Ameryki południowej.
Planeta jest pokryta kraterami, ale żaden z nich nie ma mniej niż około 1,5km średnicy. Mniejsze meteoryty spalają się w atmosferze, więc tylko większe z nich są w stanie dotrzeć do powierzchni, nim spłoną.
Prawie wszystkie charakterystyczne miejsce na powierzchni Wenus zostały nazwane po słynnych kobietach – zarówno z mitologii jak i historii.

Atmosfera

Atmosfera Wenus składa się głównie z dwutlenku węgla, a jej chmury z kropli kwasu siarkowego. Gęsta atmosfera więzi ciepło słoneczne, sprawiając że temperatury na powierzchni rosną nawet do 470oC. Atmosfera ma kilka warstw, z których w każdej z nich jest inna temperatura. Około 50 km od powierzchni Wenus (czyli na poziomie, na którym znajdują się siarkowe chmury) temperatura jest podobna jak ta, na powierzchni Ziemi.
Wenus porusza się w przód na orbicie i powoli obraca się w tył wokół własnej osi, więc górna warstwa chmur robi pełny obrót wokół planety w 4 ziemskie dni. Przyspieszenia nadaje im wiatr dmuchający z siłą huraganu (około 360km/h). Niebo rozświetlają błyskawice pojawiające się od czasu do czasu w szybko poruszających się chmurach. Im bliżej powierzchni planety, tym chmury poruszają się wolniej. Na powierzchni, prędkość chmur to koło 6-7kmh.
Gdybyś stanął na powierzchni Wenus wyglądałoby to na pochmurny i zamglony dzień. Ale atmosfera jest tak gęsta, że czułbyś się, jakbyś był 1,6km pod wodą.

Czy Wenus może podtrzymać życie?

Nie wysłaliśmy jeszcze misji załogowej na drugą planetę od Słońca, ale próbowaliśmy tam wysłać statek bezzałogowy. Nie przetrwał długo. Wysokie temperatury na planecie przegrzały elektronikę statku, więc nie wydaje się możliwym, aby życie było tam możliwe.
Naukowcy wysunęli teorię, która mówi, że w przeszłości na Wenus było życie. Uważają również za prawdopodobne, że jakieś formy życia (bakterie) są w stanie przetrwać w chmurach, gdzie temperatury są znacznie mniej ekstremalne.

Księżyce

Wenus nie ma księżyca, choć w 1672 Giovani Domenico Cassini, jeden z najbardziej znanych astronomów swoich czasów zauważył coś, co pozwoliło mu przypuszczać że Wenus ma małego kompana. Czyżby posiadała księżyc? Cassini nie był przekonany, więc postanowił nie ujawniać swojego odkrycia. Dopiero 14 lat później zauważył obiekt ponownie i przyjrzał mu się bliżej. Ciało niebieskie miało około 1/4 wielkości planety i było w tej samej fazie co planeta. Jednak niewielu innych astronomów dostrzegało tę satelitę.
Po kilkuset latach obserwacji i badań pojawiły się teorie, że jest to światło odbite w teleskopie, lub że jest to inne ciało niebieskie, które pojawia się regularnie na tle Wenus i przypomina księżyc. Dopiero początkiem XX w. udało się potwierdzić, że Wenus nie posiada księżyca.

Magnetosfera

Mimo że Wenus jest podobnego rozmiaru co Ziemia, oraz ma podobnego rozmiaru jądro, jej pole magnetyczne jest dużo słabsze niż nasze, ze względu na to, że wolno się obraca.

Ciekawostki

Amerykańska sonda Mariner 10 wykonała ponad 4000 fotografii Wenus, jednak gęste chmury skutecznie zasłoniły powierzchnię planety, więc nie dowiedzieliśmy się o niej wiele, jednak same chmury okazały się niezwykle interesujące nie tylko ze względu na to, że wyglądają i zachowują się inaczej niż ziemskie. Naukowcy postanowili spojrzeć na Wenus przy pomocy teleskopu, który dostrzega promieniowanie ultrafioletowe. Okazało się, że chmury na planecie są w paski – ultrafioletowe paski. Pochłaniają one połowę energii słonecznej, która dociera do planety. Nikt nie wie w jaki sposób one powstały ani dlaczego pochłaniają aż tyle energii.
Radziecka sonda Wenera 7, zbudowana w latach 60 ze specjalnie wzmocnionych materiałów weszła w atmosferę Wenus 15 grudnia 1970r. Z nie do końca wyjaśnionych względów rozbiła się na powierzchni planety. Naukowcy podejrzewają, że mógł si do tego przyczynić uszkodzony spadochron. Sonda częściowo przetrwała uderzenie i przez 23 minuty wysyłała słaby sygnał z danymi dotyczącymi temperatury i powierzchni planety.
Kolejne sondy, Wenera 8, 9, 10 pozwoliły nam lepiej poznać powierzchnią planery. Wenera 9 i 10 pokazały nam dwa zupełnie inne krajobrazy. Jedna z nich pokazała stok usiany dużymi kamieniami, a druga bazaltowe płyty.

1. Jedna jednostka astronomiczna (AU – astronomical unit) jest odległością Ziemi od Słońca.