Stephen Hawking

Stephen Hawking (8.01.1942r – 14.03.2018r) – brytyjski fizyk teoretyczny, profesor i autor, wyprowadził przełomowe teorie na temat czarnych dziur i względności. Jego książki sprawiły, że fizyka stała się dostępna i zrozumiała dla wszystkich. Jeszcze w czasie studiów w Camrbidge, u 21-o letniego wówczas Hawkinga zdiagnozowano stwardnienie zanikowe boczne. Lekarze dawali mu dwa lata życia. Część jego historii została przedstawiona w filmie Teoria Wszystkiego. Mimo przeciwności losu był optymistą o świetnym poczuciu humoru. Powiedział że „Największym problemem z tym, że jestem celebrytą jest fakt, że nie mogę nigdzie iść, żeby nie zostać rozpoznanym. Nie wystarczy, że założę perukę i okulary przeciwsłoneczne. Przez ten wózek inwalidzki ludzie od razu wiedzą, że to ja...”

Młodość

Stephen Wiliam Hawking urodził się w Oxfordzie 8 stycznia 1942 roku. Data narodzin była dla niego wielkim powodem do dumy, ponieważ urodził się dokładnie w 300-ną rocznicę śmierci Galileusza. Był najstarszym z czwórki dzieli Franka i Isobel Hawking. Jego matka również nie pozostawała w tyle. Ukończyła Oxford w czasach, kiedy niewiele kobiet mogło iść na studia.

Stephen Hawking urodził się w niefortunnym dla rodziców momencie, ponieważ nie mieli pieniędzy i nadal trwała II Wojna Światowa, a naziści prowadzili naloty i bombardowania Anglii. W poszukiwaniu bezpieczeństwa Isobel wróciła do Oxfordu, aby tam urodzić pierworodnego syna.

Jego ojciec zajmował się badaniem chorób tropikalnych i chciał, aby syn również zajmował się medycyną. Stephen nie chciał zostać lekarzem, nie była to dla niego nauka wystarczająco ścisła. Od młodego wieku wykazywał zainteresowanie matematyką i fizyką, a zwłaszcza kosmosem. Zauważyła to jego matka, która często spędzała wieczory z dziećmi w ogrodzie, patrząc w gwiazdy.

Stephen jako dziecko uwielbiał wspinać się po drzewach z siostrą, Mary. Uwielbiał również tańczyć, co pozostało jego pasją aż do momentu, kiedy choroba odebrała mu możliwość ruchu.

Lata szkolne

Stephen Hawking nie był pilnym uczniem w latach szkolnych, ani później, kiedy zaczął uczęszczać na uniwersytet w Oxfordzie (1959). Był towarzyskim młodym człowiekiem, którego nie interesowało odrabianie zadań, ponieważ bez problemu rozumiał zagwozdki fizyczne i matematyczne. W wolnym czasie rozkładał różne urządzenia na części pierwsze, żeby zobaczyć jak działały, ale przyznawał, że rzadko kiedy składał je z powrotem. Hawking sam przyznawał, że zainteresowanie nauką tak naprawdę zaczęło się u niego dopiero na studiach. W 1962 roku ukończył Oxford z najwyższym wynikiem na roku z fizyki. Od razu rozpoczął studia podyplomowe na Cambridge, gdzie skoncentrował się głównie na kosmologii. Talent Hawkinga pozwolił mu ukończyć studia ze stopniem doktora w 1966 roku.

Walka z chorobą

Hawking zaczął zauważać problemy ze zdrowiem jeszcze w czasie studiów w Oxfordzie. Czasami się potykał i przewracał, lub mówił niewyraźnie. Na początku nie postrzegał tego jako problem. W 1963, kiedy rozpoczął studia na Cambridge jego zdrowie zaczęło się pogarszać. Starał się kryć ze swoimi problemami, ale ojciec zmusił go, aby poszedł do lekarza. Kolejne dwa tygodnie spędził w szpitalu, gdzie został poddany serii badań.

„Pobrali mi z ramienia próbkę mięśnia, przyczepiali do mnie elektrody, wstrzyknęli mi kontrast w kręgosłup i obserwowali co się z nim dzieje podczas gdy stół, na którym leżałem przechylał się w przód i w tył” powiedział kiedyś Hawking. „Po tym wszystkim nie wiedzieli co ze mną jest nie tak, poza tym, że nie jest to stwardnienie rozsiane. Byłem nietypowym przypadkiem.”

W końcu lekarzom udało się zdiagnozować Hawkinga. Był w początkowym stadium stwardnienia zanikowego bocznego (znanego również jako ALS) i prognozowano mu 2 lata życia. Na początku informacja zdewastowała młodego naukowca i jego rodzinę, ale zdażyło się kilka rzeczy, które pozwoliły mu się nie poddać. Jeszcze w szpitalu dzielił pokój z chłopcem cierpiącym na białaczkę. Hawking doszedł do wniosku, że w porównaniu z tym, przez co przechodził jego współlokator, ALS nie było takie złe. Niedługo po tym, jak Hawking opuścił szpital śniło mu się, że zostanie zabity. Powiedział później, że ten sen pozwolił mu uświadomić sobie, że jeszcze wielu rzeczy w życiu nie zrobił.

W pewnym sensie choroba pozwoliła mu stać się naukowcem na skalę światową. Przed chorobą nie skupiał się aż tak na nauce.

„Zanim mnie zdiagnozowano zdążyłem się znudzić życiem. Wydawało mi się, że nie ma nic, co warto robić” - powiedział. Świadomość, że może nie dożyć otrzymania doktoratu sprawiła, że poświęcił się nauce.

Stephen traci głos

Na początku choroba postępowała szybko, ale później jej postęp zwolnił. W połowie lat 70-tych rodzina Hawkinga potrzebowała pomocy. Jeden z jego studentów zgodził się nim opiekować w domu i w pracy. Nadal był w stanie samodzielnie jeść i wstać z łóżka, ale przy innych czynnościach potrzebował pomocy. Jego mowa również się pogarszała. Doszło do tego, że tylko najbliżsi byli w stanie zrozumieć co mówił. W 1985 wymagał tracheotomii i wtedy stracił głos.

Stephen Hawking odzyskuje głos

Nie mógł również pracować. Początkowo porozumiewał się tylko za pomocą tablicy na której w grupach wypisano litery. Był to sposób komunikacji, który pochłaniał bardzo dużo czasu. Programista z Kalifornii zajął się tym problemem. Wynalazł program, który zamieniał tekst na mowę i był obsługiwany ruchem głowy, lub oczu. Wynalazek pozwalał Hawkingowi wybierać słowa na ekranie komputera i zamieniać je w dźwięk za pomocą syntezatora mowy. Na początku, Stephen mógł jeszcze ruszać palcami, więc używał myszki do poruszanie się po ekranie. Kiedy Stephen Hawking utracił zdolność kontroli ciała, sterował programem za pomocą mięśnia policzka podłączonego do czujnika.

Dzięki programowi i asystentom Hawking był w stanie kontynuować pracę, co też robił. Napisane przez niego prace naukowe można liczyć w setkach. Napisał również wiele tekstów, które przybliżają zagadnienia naukowe najmłodszym i ludziom niezwiązanym z fizyką.

Pierwsze teorie astronomiczne Hawkinga

Jedną z pierwszych rewolucyjnych teorii Stephena Hawkinga była sformułowana w 1970r. teoria o początku wszechświata. Jej korzenie leżą w elementach teorii względności Einsteina, a konkretnie w istnieniu osobliwości. Miałby to być punkt, stanowiący początek i centralną część czarnej dziury, którą w skrócie można by określić jako obszar o tak ogromnej sile przyciągania grawitacyjnego, że nie może się z niego wydostać nawet światło. Początkowo środowiska naukowe podważały istnienie tego punktu, jednak Roger Penrose udowodnił, że naprawdę są one początkiem czarnych dziur. Naukowiec podjął współpracę z Hawkingiem, a jej wynikiem było opublikowanie pracy, pokazującej, że teoria względności Einsteina wskazuje, iż wszechświat istniał początkowo pod postacią osobliwości. Był to bardzo istotny punkt w historii modelu „Wielkiego Wybuchu”, który dzięki tej publikacji został spopularyzowany i obecnie uznawany jest za najbardziej prawdopodobny scenariusz powstania wszechświata.

Stephen Hawking w dalszym ciągu badał czarne dziury, czego wynikiem był kolejny postęp w zakresie ich poznania w latach 1971-1972. Mają one indywidualne zasady funkcjonowania, które są ich własną wersją prawideł termodynamiki. Fizyk dokonał przełomu w tym zakresie, formułując odrębne zasady, mówiące, iż w zakresie założeń fizyki klasycznej, całkowita powierzchnia takiego obiektu nigdy nie będzie malała. Stwierdzenie to było przeciwieństwem założeń opartych na fizyce kwantowej. Teoria Hawkinga stała się punktem spornym w środowisku naukowym, gdyż zakładała, że czarne dziury są gorące, a to z kolei było sprzeczne z powszechnie uznawaną teorią, że obiekty te nie wydzielają ciepła. Dodatkowo naukowiec opracował dowód matematyczny, z którego wynikało, iż wszystkie czarne dziury są w pełni opisane poprzez trzy wielkości: moment pędu, ładunek elektryczny oraz masę.

Dalsze badania nad naturą wszechświata

Kolejnym obszarem badań Fizyka była kwestia zanikania czarnych dziur. Nawet dziś popularny jest pogląd, że nic nie jest w stanie uciec przed przyciąganiem czarnej dziury. Opinia ta jest sprzeczna z poziomem wiedzy z odległych lat siedemdziesiątych. Między 1974, a 1975 rokiem Stephen Hawking, dzięki teorii kwantowej, udowodnił, że czarne dziury powinny emitować ciepło, a finalnie zanikać. Proces ten jest bardzo powolny, a jego szybkość zależy od masy obiektu – im większa, tym wolniejszy staje się zanik. Dla zobrazowania tej własności, gdyby za przykład wziąć czarną dziurę o masie Słońca, to jej „zniknięcie” trwałoby dłużej niż dotychczasowe dzieje wszechświata. Analogicznie, te mniejsze zanikają prędzej i uwalniają w końcowym ułamku sekundy swojego istnienia, na tyle duże ilości energii, że mogłoby to prowadzić do wielkiej eksplozji.

Promieniowanie Hawkinga, nie zostało jedna dotychczasowo potwierdzone poprzez obserwację. Prawdopodobnie wynika to ze specyficznej właściwości czarnych dziur – wydzielana przez nie temperatura jest bardzo bliska do zera bezwzględnego (które wynosi 0K), w związku z czym jej dostrzeżenie jest niezwykle trudne.

Hawking zajmował się również analizą procesu powstawania galaktyk. W 1982 roku opracował on teorię, która mówiła, jaki wpływ na zawiązywanie się galaktyk, miały kwantowe wariacje w dystrybucji materii – zwane fluktacjami. Tuż po Wielkim Wybuchu wszechświat miał przechodzić okres gwałtownego rozszerzania. Przemiany, które rozpoczęły się od drobnych różnic, ukończyła grawitacja, przyciągając rozrzucona materię, która stworzyła znaną nam obecnie kosmiczną strukturę. Współcześnie prowadzone obserwacje potwierdzają istnienie fluktacji o których mówił fizyk.

Podróż w kosmos

W 2007, 65-letni Stephen Hawking zrobił krok w stronę podróży kosmicznych. Podczas wizyty w Kennedy Space Center na Florydzie miał możliwość doświadczyć środowiska bez grawitacji. W czasie dwugodzinnego lotu nad Atlantykiem na pokładzie Boeinga 727 został uwolniony z wózka inwalidzkiego by doświadczyć stanu nieważkości. Zdjęcia latającego Hawkinga można było zobaczyć w gazetach na całym świecie.

„0G było cudownym doświadczeniem. Mógłbym tak bez końca. Kosmosie, nadchodzę!” powiedział później.

Stephen Hawking miał polecieć na krawędź kosmosu jako jeden z kosmicznych turystów Sir Richarda Bransona. W 2007 powiedział:

„Życie na Ziemi jest zagrożone, bez ostrzeżenia można zginąć w katastrofie, jak nagłe ocieplenie globu, wojna nuklearna lub broń biologiczna. Myślę, że rasa ludzka nie ma przyszłości, jeśli nie wyleci w kosmos. Dlatego chcę zachęcić publikę do zainteresowania się wszechświatem.”

Poczucie humoru

Hawking uważał, że należy korzystać z życia póki trwa. W czasie jednego z wywiadów powiedział, że jedynym co pozwala mu przetrwać jest jego praca i poczucie humoru.

„Kiedy skończyłem 21 lat moje oczekiwania co do życia zostały zredukowane do zera. Pewnie już wiesz, bo zrobili o tym cały film. Stało się ważnym, żebym docenił to, co mam. Pech sprawił, że dostała mi się choroba, ale prawie wszystko inne jest dla mnie dużym źródłem szczęścia.

Miałem szczęście, bo pracowałem jako fizyk teoretyczny w fascynującym momencie. Na dodatek jest to jedno z niewielu zajęć, w których moja niepełnosprawność się nie liczy. Jest również ważnym, żeby nie stać się zgorzkniałym, ponieważ niezależnie od tego jak ciężkie jest życie, stracisz nadzieję jeśli nie będziesz w stanie śmiać się z siebie i z życia ogółem.”

Pewnego razu został zapytany podczas wystąpienia w Sydney Opera House o „kosmologiczny efekt opuszczenia One Direction przez Zayna Malila”. Odpowiedział:

„W końcu pytanie o coś ważnego. Moją odpowiedzią dla każdej młodej dziewczyny ze złamanym sercem jest aby zwróciła się ku fizyce teoretycznej, ponieważ kiedyś możemy znaleźć dowód na istnienie równoległych wszechświatów. I nie jest to całkowicie niemożliwe, że gdzieś poza naszym wszechświatem znajduje się inny. I w nim Zayn nadal jest w One Direction. Taka dziewczyna powinna również zwrócić uwagę na to, że w rzeczonym wszechświecie ona i Zayn mogą być szczęśliwym małżeństwem.”

Żartował również na temat Brexitu. Powiedział „Codziennie zajmuję się trudnymi zagadnieniami matematycznymi, ale proszę, nie proście mnie o pomoc z Brexitem”

Kiedy poproszono go, aby powiedział jakiś dowcip o smarkach podczas Red Nose Day w 2017 powiedział:

„Jestem światowej sławy naukowcem. Uformowałem ludzkie zrozumienie na temat wszechświata i proszą mnie, żebym powiedział żart o smarkach. Muszę naprawdę lubić tę akcję charytatywną.”

Żartował również ze swojej niepełnosprawności:

„Największym problemem z tym, że jestem celebrytą jest fakt, że nie mogę nigdzie iść, żeby nie zostać rozpoznanym. Nie wystarczy, że założę perukę i okulary przeciwsłoneczne. Przez ten wózek inwalidzki ludzie od razu mnie rozpoznają...”

Podczas Last Week Tonight, brytyjskiego show, Jon Oliver zapytał Hawkinga, czy jeśli istnieje nieskończona ilość wszechświatów, to czy oznacza to, że w którymś z nich jest on mądrzejszy od Hawkinga. Na co Hawking odpowiedział:

„tak, oraz wszechświat, w którym jesteś zabawny”.

Hawking nie poddał się chorobie aż do końca. Podchodził do życia z humorem i optymizmem mimo przeciwieństw jakie stawiało na jego drodze życie.

Hawking w telewizji

Jeśli jest odpowiednik gwiazdy rocka w fizyce, to jest nim Stephen Hawking. Jest znaną osobistością w pop kulturze. Pojawiał się w Simpsonach, Star Streku, komediach, Late Night with Conan O'Brien oraz w piosence „Keep Talking” Pink Floyd.

Oto spis kilku filmów i seriali w których się pojawił:

Teoria Wielkiego Podrywu

W 2012, Hawking pokazał swoje poczucie humoru w amerykańskiej telewizji, pojawiając się w komedii Teoria Wielkiego Podrywu. Zagrał tam siebie i w śmieszny sposób „załatwił” postać fizyka Sheldona Coopera, znajdując błąd w jego pracy.

Teoria Wszystkiego

W listopadzie 2014 roku wypuszczono film o życiu Stephena Hawkinga i jego żony, Jane Wilde. Główną rolę zagrał tam Eddie Redmayne. W filmie można zobaczyć ujęcia z udziałem prawdziwego Hawkinga.

Geniusz

W maju 2016 Hawking brał udział w programie telewizyjnym Geniusz, gdzie ludzie odpowiadali na pytanie związane z fizyką. W wystąpieniu dotyczącym programu Hawking powiedział:

„jest to projekt, który przybliża mnie do życiowego celu, jakim jest przybliżenie nauki publice. To zabawny program, który próbuje sprawdzić, czy zwykli ludzie są wystarczająco inteligentni, aby myśleć w ten sam sposób, co największe umysły w dziejach. Jako optymista, uważam, że są.”

Hawking o AI

W 2014, Hawking, wraz z innymi naukowcami omówili zagrożenia związane ze sztuczną inteligencją. Chcieli, aby zostały przeprowadzone dokładne badania. Ich zaniepokojenie zostało spowodowane filmem Transcendencja, który pokazywał starcie między ludzkością a sztuczną inteligencją.

„Sukces w tworzeniu AI byłby największym wydarzeniem historycznym” - napisał Stephen. „Niestety, może też być ostatnim, jeśli nie nauczymy się jak ominąć ryzyko.”

Hawking i kosmici

W lipcu 2015 Hawking ogłosił na konferencji prasowej otwarcie projektu Breakthrough Listen finansowanego przez rosyjskiego przedsiębiorcę Yuriego Milnera. Zadaniem projektu jest odkrycie życia w kosmosie.

Hawking zepsuł internet

W październiku 2017, uniwersytet w Cambridge opublikował na swojej stronie tezę doktorancką Hawkinga „Własności rozszerzających się Wszechświatów”. Serwer uniwersytetu nie wytrzymał jednak ilości osób, które chciały ją przeczytać i poddał się po niecałych 24 godzinach. Plik został wyświetlony 60 tysięcy razy zanim serwer padł.

Poglądy polityczne, etyczne i religijne

Hawking był przede wszystkim naukowcem. Prawdopodobnie najsłynniejszym współczesnym naukowcem. Jak to zwykle bywa naukowiec dość często był pytany o poglądy religijne. Uważa, że nauka jest ponad religią i lepiej odpowiada na pytania dotyczące świata. Powiedział:

„Istnieje fundamentalna różnica między religią opartą na autorytecie i nauką, która jest oparta na obserwacji i logice. Nauka wygra, ponieważ działa”

Jego poglądy religijne przeszły jednak ewolucję. Przestał poddawać w wątpliwość istnienie Boga, ale nie uważał go za humanoidalną istotę wszechmocną.

„Nie trzeba odnosić się do Boga, aby ustalić warunki jakie towarzyszyły powstaniu wszechświata, ale gdyby spróbować się do niego odnieść, to musiałby działać w oparciu o prawa fizyki. […] Tym, co mogłoby definiować Boga, jest myślenie o Nim jak o wcieleniu praw fizyki. Jednakże nie jest to sposób w jaki większość Go postrzega. Wymyślili podobne ludziom stworzenie z którym łatwiej im się porozumieć. Jeśli wziąć pod uwagę jak wielki jest wszechświat i jak mało znaczące jest jedno ludzkie życie [na tle wszechświata] to wydaje się niemożliwe [by był podobny do człowieka].”

W skrócie, Stephen Hawking był w stanie nazwać Bogiem wszechświat, ale koncepcja Boga, jako bytu podobnego człowiekowi wydała mu się śmieszna.

Jeśli mówimy o poglądach politycznych Hawkinga – ciężko jest powiedzieć co sądził. Całe życie poświęcił nauce i nie miał chęci zajmować się polityką. Pytany wolał nie odpowiadać na pytanie związane z polityką.

Interesuje go polityka związana ze służbą zdrowia w Wielkiej Brytanii i USA. Wierzył, że opieka medyczna powinna być przynajmniej częściowo finansowana ze środków publicznych. Uważał również, że wojna jest bezmózgim, niepotrzebnym konceptem, który nigdy nie przyniósł nic dobrego.

Życie prywatne

Na przyjęciu noworocznym w 1963r, krótko przed diagnozą, Stephen Hawking poznał młodą studentkę angielskiego, Jane Wilde. W 1965 roku się pobrali. Para doczekała trójki dzieci: Roberta, Lucy i Timothy'ego.

W 1990 roku, Hawking zostawił żonę dla jednej ze swoich pielęgniarek Elaine Mason. Pobrali się w 1995 roku. W tym czasie jego związek z dziećmi nie był najlepszy. Twierdziły one, że Elaine odcięła dzieci od ojca. W 2003 roku pielęgniarki, które się nim zajmowały złożyły doniesienie na policję, ponieważ podejrzewały, że Elaine fizycznie znęca się nad mężem. Hawking wszystkiemu zaprzeczył i śledztwo zostało zakończone. W 2006 Hawking i Elaine rozwiedli się.

W kolejnych latach fizyk zbliżył się do rodziny. Doszli do porozumienia z Jane, która ponownie się ożeniła. Opublikował pięć książek dla dzieci na temat fizyki, które opracował wraz ze swoją córką, Lucy. To właśnie jedna z tych książek jest odpowiedzialna za termin „spagettifikacja”, odnoszący się do tego, co stałoby się z Twoim ciałem w czarnej dziurze.

Śmierć

14 marca 2018 roku, Stephen Hawking poddał się chorobie, która miała go zabić już 50 lat temu. ASL jest chorobą, która zwykle zabija dość szybko. Przeżycie 10 lat od diagnozy jest bardzo rzadkie. Hawking walczył z nią ponad 50 lat.