Radioastronomia

Radioastronomia jest działem astronomii obserwacyjnej, który zajmuje się badaniem, przy pomocy radioteleskopów, promieniowania elektromagnetycznego, w zakresie fal radiowych, które jest emitowane przez obiekty kosmiczne. Obszar zainteresowania radioastronomii rozciąga się w zakresie widma elektromagnetycznego od promieniowania mikrofalowego aż po ultradługie fale radiowe. Odpowiada on długości fal od poniżej 1mm do setek metrów. Z zakresem fal podczerwonych sąsiaduje on od strony fal krótkich.

Promieniowanie radiowe i jego źródła

Promieniowanie radiowe w pewnym stopniu generują niemalże wszystkie obiekty astronomiczne. Do najistotniejszych radioźródeł zaliczamy galaktyki, w szczególności galaktyki aktywne, radiogalaktyki, kwazary i balzary. Kolejnymi, istotnymi radioźródłami są gwiazdy neutronowe – pulsary, gaz międzygwiazdowy, pozostałości po wybuchach supernowych, tło kosmiczne czy rentgenowskie układy podwójne, a szczególności mikrokwazary. Początki radioastronomii przypadają na rok 1931, w którym po razf pierwszy zaobserwowano promieniowanie elektromagnetyczne o częstotliwościach radiowych, które miało źródło pozaziemskie. Odkrycia tego dokonał jeden z inżynierów laboratoriów Bella – Karl Jansky. Powstanie i rozwój techniki mikrofalowej po II wojnie światowej umożliwiło znaczący rozwój tej dziedziny nauki i dokonanie licznych odkryć w drugiej połowie XX wieku.

Radioźródło, nazywane również źródłem radiowym to obiekt astronomiczny, który jest silnym źródłem fal radiowych. Czasem ma ono inne kontury niż te widoczne w zakresie światła widzialnego. Na ziemskim niebie zlokalizowane są bardzo intensywne radioźródła. Słońce jest najsilniejsze w zakresie długości fal mniejszych od 1 metra. Zaś w przypadku większych od podanej wielkości najpotężniejsza jest Droga Mleczna. Spośród planet Układu Słonecznego siłą promieniowania radiowego wyróżnia się Jowisz, który to ma bardzo rozbudowaną magnetosferę. Poza galaktyką zlokalizowane są inne radioźródła, takie jak Cassiopeia A, będąca pozostałością po supernowej, Centaurus A – radiogalaktyka w gwiazdozbiorze Centaura, czy Mgławica Kraba i pulsary.

Radioastronomia - narzędzia badawcze

Do badań z zakresu radioastronomi służą radioteleskopy, będące jednocześnie podstawowym instrumentem obserwacyjnym tejże dziedziny. Pierwotnie wykorzystywano również anteny odbiorników radiowych oraz radary. Radioteleskopy służą do obserwacji odległych obiektów astronomicznych przy użyciu fal radiowych. Różnią się od teleskopu optycznego tym, że pozwalają na badanie wyłącznie światła docierającego do Ziemi.