Radio

Radio, a właściwie radioodbiornik to urządzenie elektroniczne pozwalające odbierać audycje radiowe, które są wysyłane przez stacje nadawcze jako fale radiowe zmodulowane sygnałem akustycznym. Za tą skomplikowaną definicją kryją się codziennie wykorzystywane przez nas odbiorniki, obecne w domach czy samochodach. Choć to technologia znacznie wyparta przez telewizję oraz współczesny nam internet, to w czasach gdy powstawała, była prawdziwą rewolucją w dziedzinie przekazywania informacji na odległość.

Jak powstała technologia radiowa?

Pierwszym istotnym punktem, który zapoczątkował ciąg wydarzeń, prowadzących do powstania technologii radiowej, było potwierdzenie istnienia fal elektromagnetycznych przez Heinricha Hertza w 1887 roku. Cztery lata później Edouard Branley opracował detektor do wykrywania fal Hertza, a Aleksander Popow w 1895 roku stworzył pierwszy odbiornik służący do do odbierania tych fal oraz elektromagnetyczną antenę. Radio kojarzone jest jednak z osobą Guglielmo Marconiego. Jest tak nie bez przyczyny, ponieważ to jemu udało się 28 marca 1899 roku wysłać pierwszy radiotelegram na odległość 50km. Został on przekazany ze stacji South Foreland w Anglii do oddalonej do miejscowości Wimereux we Francji. Jako datę powstania radia przyjmuje się jednak rok 1901, kiedy to Marconiemu udało się przesłać sygnał radiowy przez Atlantyk.

Przy tych wydarzeniach należałoby się jednak zatrzymać, gdyż na przestrzeni lat wzbudziły one liczne kontrowersje wśród historyków. Sygnał wysłany przez Marconiego w 1901 miał być bowiem literą S zakodowaną alfabetem Morse’a. Przy tak dużej odległości i zakłóceniach atmosferycznych, odebranie takiego sygnału mogło być równie dobrze dziełem przypadku. Marconi opatentował również swój wynalazek po kilku nieudanych próbach, gdyż jako pierwszy patent związany z radiem zarejestrował Tesla. Z tego tytułu doszło do głośnych rozpraw sądowych, jednakże dopiero w 1935 unieważniono patenty Marconiego. Apelacje ciągnęły się aż do 1943 roku, kiedy to Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych ogłosił, że patenty Marconiego naruszają nie tylko te przyznane Tesli, ale także Oliverowi Lodge i Johnowi Stone. Stało się to jednak kilka miesięcy po śmierci Tesli, więc włoski naukowiec jest do dziś identyfikowany jako twórca radia. Sukces ten miał jednak wielu ojców, a równolegle prace prowadziło wielu wynalazców.

Radio - zasada działania

W jaki sposób dźwięk z rozgłośni radiowej trafia do naszego domu? Współcześnie korzystamy z systemu nadajników oraz odbiorników. W dużym uproszczeniu – kiedy do anteny podłączymy zasilanie, poruszające się w niej elektrony zaczną generować pole elektromagnetyczne. Jeżeli w zasięgu tego pola będzie druga antena, to również w niej zacznie płynąć prąd. Pozostaje jeszcze kwestia przekazywania dźwięku. W momencie, gdy przyłożymy zasilanie do anteny, wytworzymy falę radiową, jednakże okaże się ona pozbawionym informacji szumem. Włączanie i wyłączanie zasilania pozwala na nadawanie informacji alfabetem Morse’a, co było wykorzystywane pierwotnie. Modulacja fali, czyli zmiana jej parametrów, takich jak prędkość, z jaką się zmienia czy wychylenie sinusoidy, pozwala na uzyskanie innych dźwięków.

Kiedy nagrywamy dźwięk za pomocą mikrofonu, to przetwarza on dźwięk na sygnał informacyjny (elektryczny). Sygnał ten jest jednak zbyt słaby, aby nadać go samodzielnie, w związku z czym wykorzystywany jest do tego nadajnik generujący silniejszą i pozbawioną informacji falę nośną, którą moduluje się do parametrów podobnych do właściwego sygnału informacyjnego. Radioodbiornik ustawiony na odpowiednią częstotliwość „wyłapuje” tę jedną falę, wyodrębnia ją i wzmacnia sygnał, który jest na niej nadawany. Przechwyconą falę elektromagnetyczną przetwarza następnie demodulator, który wyodrębnia właściwą informację i przekazuje do głośnika, który generuje falę akustyczną, którą następnie słyszymy my.