Okulary

Wielu z nas używa na co dzień różnego rodzaju okularów. Najczęściej korzystamy z przeciwsłonecznych oraz korekcyjnych – czyli tych, które zaleca nam okulista. Są one niezbędne, aby osoby z wadą wzroku mogły prawidłowo widzieć. Czy jednak kiedykolwiek myślałeś nad tym, jak to się dzieje, że spojrzenie przez szkła pozwala na normalne widzenie? No i przede wszystkim w jaki sposób powstały okulary? Jeżeli nurtują Cię te kwestie, to poznasz te informacje, dzięki lekturze tego artykułu.

W jaki sposób widzimy?

Aby przejść do tego jak działają okulary, należy dowiedzieć się najpierw w jaki sposób funkcjonuje ludzki wzrok. Sami dostrzegamy, że im ciemniejsze otoczenie tym mniej widzimy, a przecież brak światła nie oznacza, że przedmioty znikają. Otóż to, światło jest tutaj elementem kluczowym; jego źródło jest niezbędne abyśmy widzieli.

Dla przykładu posłużymy się światłem dziennym, którego źródłem jest Słońce. Emituje ono promienie światła, a te trafiają na dany obiekt, np. ścianę budynku i odbijają się od niej. Promienie odbite, w dużym uproszczeniu, niosą za sobą informację o barwie takiego obiektu. Niektóre z nich wpadają do naszego oka. Tam właśnie przechodzą przez jego soczewkę i załamują się tak, że zaczynają się zbiegać ku sobie. Potem padają one na siatkówkę oka w specyficzny sposób. Promienie, które pochodzą z pojedynczego punktu obserwowanego przedmiotu, zbiegają się w jednym punkcie siatkówki. Za pośrednictwem tych punktów powstaje obraz obiektu obserwacji. Domyślnie jest on odwrócony „do góry nogami”. Widzimy jednak prawidłowo, dzięki temu, że nasz mózg interpretuje sygnały z siatkówki i automatycznie odwraca obraz do prawidłowej pozycji.

Jak działają okulary korekcyjne?

Gdy myślimy o okularach mówimy najczęściej o tych, których rolą jest korekta wad wzroku. Dlatego też podążając w tym kierunku, do dalszego objaśnienia, niezbędne jest wyjaśnienie, jakie mamy wady wzroku. Do najpopularniejszych należy krótkowzroczność, która ma miejsce, kiedy promienie świetlne zbiegają się zbyt wcześnie – przed siatkówką. Oraz dalekowzroczność, występująca gdy promienie dochodzą do siatkówki, ale nie zdążą się zbiec.

W tym momencie, dochodzimy do sedna sprawy. Szkła korekcyjne, montowane w oprawkach okularowych, są odpowiednio ukształtowane tak, aby skorygować kąt między promieniami. Po odpowiedniej poprawie jego wartości, do siatkówki oka docierają promienie pod odpowiednim do wady oka nachyleniem i zbiegają się w odpowiednim momencie. Prowadzi to do powstania obrazu takiego jak w zdrowym oku. W przypadku okularów, korygujących krótkowzroczność, stosuje się szkła wklęsłe, które zwiększają kąt między promieniami, tak jakby padały z pobliskiego obiektu. Analogicznie, w przypadku dalekowzroczności, używa się szkieł wypukłych,. Powoduję one zmniejszenie kąta, tak jakby przedmiot był daleko.

Jak powstały okulary?

Okulary, we współczesnym rozumieniu tego słowa, są wynalazkiem stosunkowo nowym. Natomiast historia, korzystania z dodatkowych narzędzi do korekcji ostrości widzenia sięga starożytności. W starożytnej Grecji, popularne było korzystanie z kulistego naczynia wypełnionego wodą, które dawało powiększenie obserwowanych przez nie obrazów. Używano również prymitywnych narzędzi powiększających, takich jak lustro wklęsłe. Pierwsze przyrządy, które przypominały okulary powstały ok. X wieku, w kulturze arabskiej. Chińczycy mogli natomiast pochwalić się korzystaniem z kryształów w celu korekcji wzroku. W Europie okulary pojawiły się ok. XIV wieku i początkowo były bardzo niedokładne. Dopiero w XVI wieku Jan Kepler dokonał istotnego przełomu w dziedzinie optyki. Pozwoliło to na udoskonalenie i upowszechnienie wynalazku. Okulary były jednak nadal bardzo drogie i niedostępne dla zwykłego człowieka.

Wprowadzenie do użycia plastikowych soczewek w XX wieku oraz postęp automatyzacji produkcji pozwolił na zmniejszenie ich kosztu. Nowy materiał był bardziej trwały, tańszy i powszechnie dostępny. Następnym kamieniem milowym jest rok 1959, kiedy to firma Essilor wprowadziła pierwsze soczewki progresywne. Umożliwiły one prawidłowe widzenie zarówno na bliż, jak i na dal, co umożliwiło jednoczesne poprawianie krótkowzroczności i dalekowzroczności, bez konieczności noszenia dwóch par okularów. Współczesne osiągnięcia technologiczne znacząco zwiększyły komfort ich użytkowania, a obecnie dostępny jest szeroki wachlarz szkieł, umożliwiających poprawę nawet bardzo poważnych wad wzroku.