Plusy i minusy energii jądrowej

Energetyka jądrowa jest tematem kontrowersyjnym. Jak żadne inne źródło energii, skupia rzeszę zarówno przeciwników jak i zwolenników. Jako bardzo wydajna droga pozyskiwania elektryczności jest pożądana przez wiele państw, a jednocześnie wszyscy pamiętają o zagrożeniach jakie za sobą niesie. Przyczyną takiego podziału zdań są liczne wady i zalety energii jądrowej.

Energetyka jądrowa - korzyści

Podstawową i jedną z kluczowych zalet energii jądrowej jest relatywnie wysokie bezpieczeństwo oraz brak skutków ubocznych dla środowiska w postaci gazów czy pyłów. Pozyskiwanie tego rodzaju energii jest bardzo ekologiczne w porównaniu ze źródłami konwencjonalnymi jak chociażby węgiel. Elektrownie, opierające się na tym surowcu, wprowadzają do środowiska duże stężenia dwutlenku siarki, węgla i innych substancji szkodliwych, co nie miejsca w przypadku elektrowni jądrowych. Na dodatek, co może wydać się nielogiczne, emitują one mniej substancji radioaktywnych od swojej klasycznej konkurencji. Następną ich istotną zaletą jest wysoka wydajność energetyczna. Pierwiastki, wykorzystywane w energetyce jądrowej, dostarczają wielokrotnie większą energię od pozostałych źródeł naturalnych. Gdyby zsumować światowe zasoby materiałów rozszczepialnych, to pozwoliłby one na pokrycie wszystkich potrzeb energetycznych całej ludzkości przez dużo dłuższy okres niż surowce tradycyjne.

Samo pozyskanie energii, zakup surowca i towarzyszący temu proces technologiczny jest tańszy w realizacji niż w wypadku źródeł konwencjonalnych. Podczas gdy roczny koszt paliwa do elektrowni jądrowej o mocy 1000 MW wynosi ok. 40 mln euro, to dla elektrowni węglowej o podobnych parametrach (przy cenie węgla 55 euro/tona) będzie to 166,6 mln. euro i jeszcze większe opłaty za emisję CO2 do atmosfery w wysokości 248,6 mln. euro, co daje w sumie 415 mln. euro rocznie! Jest to ponad dziesięć razy więcej niż w przypadku energetyki jądrowej.

Oprócz tego energetykę jądrową cechuje wysoka niezależność od warunków atmosferycznych i niezawodność. W końcu działanie reaktora nie jest zależne od tego czy będzie wiał wiatr albo świeciło słońce. Na dodatek zapewnia ona dużą ilość miejsc pracy dla energetyków, a przy okazji pozwala na wytwarzanie radioizotopów przydatnych w medycynie oraz przemyśle. Jakby tego było mało, jako skutek uboczny produkcji energii powstaje ciepło oraz chłód, który można dalej wykorzystać. Elektrownie jądrowe charakteryzują się również długim okresem działalności, w odróżnieniu od ogniw fotowoltaicznych czy farm wiatrowych.

Energetyka jądrowa - wady i zagrożenia

Niestety energia jądrowa nie jest pozbawiona wad. Jako źródło związane z pierwiastkami promieniotwórczymi generuje poważny problem odpadów radioaktywnych. O ile sam proces produkcji nie wiąże się z emisją szkodliwych pierwiastków do atmosfery o tyle w wyniku działania reaktora powstają odpady promieniotwórcze. Warto jednak wiedzieć, że są one przechowywane w specjalnie przygotowanych składowiskach, a wielu przypadkach są poddawane recyklingowi. Ilość tych produktów wtórnych jest również znikoma w porównaniu z innymi elektrowniami (ok. 12 beczek rocznie). Dla porównania elektrownia węglowa o podobnej mocy generuje 100 tys. razy więcej odpadów, które również zawierają izotopy promieniotwórcze (oczywiście nie tak wysokoaktywne jak te ze źródeł jądrowych)

Wysokie koszty generuje zamykanie elektrowni jądrowych. Proces zakończenia ich działalności jest bardzo skomplikowany. Pierwszym problemem jest wygaszenie reaktora, którego nie da się tak po prostu wyłączyć. Jest to skomplikowana logistycznie operacja, wymagająca dużego nakładu środków i czasu. Po samym wyłączeniu elektrowni należy schłodzić pręty paliwowe. Są one tak gorące, że nie da się tego zrobić konwencjonalnie! Trzeba je umieścić w specjalnych basenach z wodą na okres… od trzech do pięciu lat, aby wytraciły wystarczająco ciepła, do zmiany chłodziwa na powietrze. Jakby tego było mało, proces ten nie może być przerwany. Jakakolwiek przerwa w ich chłodzeniu generuje ryzyko odparowania wody chłodzącej, a w najgorszym wypadku stopienie pręta, co miało miejsce podczas katastrofy w japońskiej elektrowni Fukushima.

Ryzyko ich wystąpienia jest jednak niewielkie i wymaga wystąpienia poważnych czynników zewnętrznych takich jak katastrofy żywiołowe oraz zaniedbań ze strony personelu. Na tym jednak komplikacje się nie kończą. W reaktorze pozbawionym prętów nadal utrzymuje się szczątkowe promieniowanie - rzędu 1% wartości występującej przy pracy reaktora. Powoduje to, że reaktor trzeba rozbierać od zewnątrz specjalną techniką, nie wnikając w szczegóły, należy ona również do kosztownych i długoterminowych. Od czasu wyłączenia reaktora do rozpoczęcia prac rozbiórkowych budynków elektrowni musi minąć około dziesięciu lat.

Energetyka jądrowa - bezpieczeństwo

Przy zestawieniu wad i zalet nie można pominąć kwestii, związanych z bezpieczeństwem. Choć elektrownie jądrowe są relatywnie bezawaryjne i wytrzymują bez komplikacji długotrwałe okresy eksploatacji, to gdy już dojdzie do awarii, niesie ona za sobą bardzo poważne skutki i może skończyć się potężną katastrofą ekologiczną. Do najbardziej znanych przykładów takiego rozwoju wypadków należy katastrofa elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Zasłynęła ona jako największa tego typu awaria w dziejach. W wyniku nieudanego eksperymentu wykonanego przez zespół sterujących kompleksem energetyków doszło do wybuchów w reaktorze czwartym. Spowodowało to uwolnienie do atmosfery ogromnej ilości pierwiastków promieniotwórczych, co spowodowało skażenie pobliskiego obszaru, określanego zoną. Skutkiem skażenia była m.in. konieczność permanentnej ewakuacji całego pobliskiego miasta – Prypeci, które jest dzisiaj jednym z symboli tej katastrofy.