Barwy światła

Kiedy każdego dnia przyglądamy się światu widzianemu za oknem, nie zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób widzimy różne barwy. Zauważamy jednak różnicę w odbieranym kolorze przedmiotu, kiedy oświetla go letnie słońce, a gdy oglądamy go pod światłem tradycyjnej żarówki. W jaki sposób źródło światła wpływa na postrzeganie kolorów? Jak określamy barwy światła? Tego dowiecie się po lekturze tego artykułu.

Co to jest barwa światła i jak ją opisujemy?

Światło posiada wiele parametrów. Obok najpopularniejszego z nich, jakim jest natężenie, funkcjonuje jeszcze inna bardzo istotna własność światła – barwa.  Rozróżnia się ją przede wszystkim na podstawie „temperatury” - może być ona ciepła, zimna czy neutralna. Jej funkcją jest przede wszystkim zmiana panującego w pomieszczeniu nastroju. Kiedy korzystamy ze sztucznych źródeł światła możemy ją znacząco modyfikować. Różne światło wykorzystamy do pracy, a jeszcze inne do wypoczynku. Istnieje wiele systemów słownego nazewnictwa barw światła, nie są one jednak usystematyzowane i jednoznaczne. Jest tak dlatego, że ich nazwy różnią się nawet w normach.

Do bardziej precyzyjnego opisania barwy światła wykorzystujemy tak zwaną „Temperaturę barwową”. Za pośrednictwem tej jednostki, wyrażonej w Kelwinach, podaje się temperaturę jaka byłaby potrzebna ciału idealnie czarnemu do emisji światła o barwie najbardziej zbliżonej do określanego źródła.
I w ten sposób uśredniając możemy określić, że barwa dzienna zawiera się w zakresie od ok. 4900K do 6500K (zimno biała), 3700K-4800K (chłodno biała), 3000K-3600K (biała) i 2700-2900K (ciepło biała).

Niestety, ale może się okazać, że dwie lampy oznaczone taką samą temperaturą barwową w rzeczywistości „świecą inaczej”. Często jest to widoczne nawet „gołym okiem”. Na pomoc przychodzą tutaj naukowe rozwiązania. W najbardziej precyzyjny sposób barwę światła możemy scharakteryzować przy pomocy trójkąta chromatyczności. Robimy to poprzez wskazanie współrzędnych x i y na wykresie. Najbliższą sobie barwę światła będą miały te lampy, które będą leżały na tej samej „linii Judda”, która będzie przecinać w jednym miejscu, jeden punkt temperatury barwowej na krzywej Planca.

Gdzie i dlaczego stosujemy poszczególne barwy światła?

Wspomnieliśmy wcześniej, że barwę światła dobieramy do warunków, panujących w pomieszczeniu oraz, że ma ona wpływ na atmosferę w nim panującą. Pozwala to na precyzyjny dobór oświetlenia do potrzeb ludzkiego mózgu.

Barwę dzienną wybierzemy tam, gdzie potrzebne jest pobudzające środowisko pracy. Jest to niezbędne, gdy wymaga ona wysiłku wzrokowego. Szczególnie istotne jest to w okresie zimowym, kiedy stosunkowo wcześnie zapada zmrok. Barwa chłodno-biała zostanie przez nas wykorzystana do celów oświetlenia ogólnego. Wszelkiego rodzaju korytarze, ścieżki ruchu pieszych, a nawet do oświetlenia osiedli mieszkalnych czy parków miejskich. Może być ona użyta wszędzie tam, gdzie niej est wykonywana praca, wymagająca dużego wysiłku wzrokowego, a równolegle nie jest to miejsce rekreacji. Mówiąc prościej jest to barwa „kompromisowa”, stosowana tam, gdzie oczekiwane jest oświetlenie neutralne, pomiędzy ciepłym a zimnym.

Światło o niższych wartościach temperatury barwowej wykorzystywane jest przede wszystkim w miejscach, służących rozrywce. Najcieplejsze barwy są zalecane podczas relaksu – dobrym miejscem na ich wykorzystanie jest sypialnia.

Jest tak dlatego, że barwy chłodniejsze np. biała zimna mają działanie pobudzające do działania. Wpływają one pozytywnie na koncentrację i przeciwdziałają zmęczeniu. Przyjęło się więc ich stosowanie w salach szkolnych, czy pomieszczeniach biurowych. Natomiast jeżeli chodzi o barwy ciepłe – potęgują one poczucie relaksu i spokoju. Im cieplejsze jest oświetlenie, tym mocniejsze poczucie przytulności i atmosfera relaksacyjna. Z tego też powodu dobór odpowiedniego światła ma znaczący wpływ na jakość życia.