Archimedes

Archimedes (ur. 287 p.n.e. w Syrakuzach – zm. 212 p.n.e. również w Syrakuzach, został zamordowany przez rzymskiego żołnierza, wbrew rozkazom) – Archimedes był synem Fidiasza, astronoma. Dokonał wielu rewolucyjnych odkryć. Między innymi zaprojektował śrubę Archimedesa, która jest wykorzystywana do dzisiaj w niezmienionej formie, skonstruował prawo Archimedesa, które pozwala na obliczanie objętości ciał o nieregularnym kształcie, oraz stworzył wiele machin wojennych, dzięki czemu odwlekł zdobycie Syrakuz przez rzymian o ponad rok.

Młodość

Niestety niewiele wiadomo na temat jego życia. Biografia Archimedesa, napisana przez jego przyjaciela zaginęła i wszelkie dostępne informacje pochodzą ze wzmianek znalezionych w dziełach innych autorów. Prawdopodobnie był krewnym władcy Syrakuz Hierona II. Wedle wzmianek znalezionych w pracach współczesnych mu uczonych, rozpoczął studia w szkole założonej przez greckiego matematyka Euklidesa w egipskiej Aleksandrii. Po zakończeniu studiów wrócił do Syrakuz.

Osiągnięcia w Dziedzinie Maszyn

Wiele odkryć Archimedesa było zależnych od zapotrzebowania jego miasta, Syrakuz w trakcie wojny punickiej. Według pisarza Ateneusza, król Hieron II kazał Archimedesowi zbudować statek o nazwie Syrakuzja, który mógłby wziąć na pokład dużo zapasów i ludzi. Miał też służyć jako statek marynarki wojennej. Ostatecznie statek był w stanie unieść 600 osób, miał gimnazjum, ogród oraz świątynię bogini Afrodyty. Głównym problemem konstrukcyjnym, jaki napotkał Archimedes podczas projektowania statku był fakt, że okręt tej wielkości będzie nabierał duże ilości wody przez kadłub. Wynalazł więc śrubę, która pozwalała usunąć wodę z dna statku. Śruba Archimedesa jest po dziś dzień wykorzystywana w wielu branżach np. w kopalniach, aby wypchnąć węgiel, lub przy budowie tam.

Syrakuzja została zwodowana przez Archimedesa za pomocą kołowrotu i systemu krążków linowych, które sam skonstruował. Opierał się na znanym już wtedy wielokrążku udoskonalając go do własnych potrzeb. Dzięki wielokrążkowi można podnosić ciężkie przedmioty przy użyciu mniejszej ilości siły.

Archimedes konstruował również machiny oblężnicze. Jedną z bardziej znanych jest Pazur Archimedesa. Przypominał ramię żurawia, z którego zwisał duży, metalowy hak. Zarzucony na statek wroga, unosił go z wody, powodując czasami na tyle duże zniszczenia, że statek tonął.

Niektóre źródła podają, że Archimedes potrafił niszczyć statki wroga podpalając je na odległość. Robił to używając luster. Przy ich pomocy kierował promienie Słońca na wrogi statek. Pod wpływem temperatury statek zaczynał tonąć. Jednakże prawdziwość tego stwierdzenia była wielokrotnie podważana i do dzisiaj nie ma pewności, czy lustra Archimedesa to prawda, czy tylko legenda.

Osiągnięcia w Dziedzinie Fizyki i Matematyki

Jednym z jego najważniejszych odkryć było prawo Archimedesa, które pozwala określić objętość ciała o nieregularnym kształcie.

Archimedes przyczynił się do rozwoju matematyki mimo że sposób zapisu dużych liczb w Grecji był bardzo nieporęczny. Wymyślił uproszczony zapis, dzięki czemu mógł zająć się nie tylko geometrią, jak większość starożytnych matematyków, ale również algebrą. Mimo ograniczonej w tamtych czasach wiedzy matematycznej potrafił konstruować działania podobne do współczesnych całek. Udało mu się również z większą dokładnością obliczyć liczbę π. Udowodnił również, że powierzchnia koła jest równa πr².

Archimedes wynalazł dźwignie, oraz opisał zasadę jej działania w jednej ze swoich prac, która niestety nie zachowała się do dzisiaj.

Prace Naukowe

Osiem zachowanych prac Archimedesa jest poświęconych geometrii. O liczeniu piasku, praca dotycząca wielkich liczb i nieskończoności. Rozszerzył w niej system liczbowy Greków. O liniach spiralnych, w której wprowadził spiralę Archimedesa, O kuli i walcu, wprowadzająca wzory na pole powierzchni i objętość kuli, walca i czaszy kulistej. O ciałach pływających, gdzie podaje definicje hydrostatyki oraz aerostatyki. O konoidach i sferoidach, mówiąca o krzywych stożkowych. O liczbie Pi, gdzie dokładniej wyliczył wartość liczby Pi, oraz Elementy mechaniki, w której określił podstawy mechaniki teoretycznej.

Ciekawostki

W roku 1960 odkryto w Syrakuzach grób, który został uznany za miejsce spoczynku Archimedesa, jednakże jego lokalizacja nie jest już dzisiaj znana.

Aby uhonorować Archimedesa nazwano na jego cześć krater i łańcuch górski na księżycu.

Medal Fieldsa, nadawany za nadzwyczajne osiągnięcia matematyczne jest ozdobiony wizerunkiem Archimedesa.

Nie ma na to dowodów, ale istnieje teoria, że jego ostatnie słowa to Nie przeszkadzaj moim kręgom, powiedziane do rzymskiego żołnierza, który dostał rozkaz przyprowadzenia Archimedesa do swojego dowódcy Markusa Klaudiusza, po zdobyciu Syrakuz. Rozwścieczony żołnierz przebił go mieczem.