Noktowizor

Noktowizor jest urządzeniem, które umożliwia widzenie w ciemności. Jest ono powszechnie eksploatowane przez wojsko, służby wywiadowcze czy oddziały paramilitarne. Na rynku cywilnym obecne jest np. wśród myśliwych do polowań na nocną zwierzynę. W tym artykule poświęcimy uwagę budowie i działaniu tego urządzenia oraz jego zastosowaniom.

Jak powstał i jak działa noktowizor?

Noktowizor umożliwia dostrzeżenie celu bez używania dodatkowych źródeł światła. Został wynaleziony przez Johna Logie Bairda w 1926 roku, a koncepcję rozwinął w 1933 roku Vladimir Zworykin. Skonstruował on wtedy prototyp elektrooptycznego przetwornika obrazu. Do obserwacji terenu i nocnego transportu urządzenie było wykorzystywane od 1941 roku. Pierwsze bojowe zastosowanie urządzenia miało miejsce w 1945 roku, co ciekawe do celowania podczas walki, najpierw wykorzystali go Niemcy.

Kluczowy element umożliwiający działanie tego urządzenia to wzmacniacz obrazu. Wzmacnia on natężenie światła od bardzo niskich wartości do umożliwiających obserwację obiektu. Potrzebuje ono co prawda, aby pole obserwacji było oświetlone. Wystarczy do tego jednak rozproszone światło Księżyca lub gwiazd, które po przejściu przez wzmacniacz zostaje wzmocnione kilka tysięcy razy. Współczesne noktowizory, w których zastosowana jest elektronika sterująca, pozwalają na łatwe dobranie odpowiedniego stopnia wzmocnienia oraz odłączenia zasilania przy nagłym wzroście oświetlenia. Umożliwia to sprawną ochronę urządzenia przed zniszczeniem w przypadku nagłego znalezienia się pod wpływem silnego źródła światła. Działanie tradycyjnego noktowizora w całkowitej ciemności nie jest możliwe i istnieje konieczność zastosowania dodatkowych źródeł światła. W przypadku zastosowań militarnych konieczne jest, aby światło było niewidoczne dla celu obserwacji. Korzystano w tym celu z promienników podczerwieni, które generowało doświetlenie niezbędna dla starszych konstrukcji. Współcześnie stosowane noktowizory pasywne mogą pracować bez dodatkowych źródeł podczerwieni, korzystając jedynie ze wzmocnienia światła szczątkowego.

Zastosowania noktowizorów

W środowisku cywilnym noktowizory są najczęściej wykorzystywane przez myśliwych w trakcie nocnych polowań, bądź lokalizacjach gdzie trudno o dostęp do światła. Do takich miejsc zaliczają się np. jaskinie. Oprócz tego urządzenia te z powodzeniem służą do realizacji filmów przyrodniczych w środowisku nocnym. Ich wykorzystanie zapobiega spłoszeniu zwierzyny. Bywa również, że noktowizory wykorzystywane są do wspomagania nocnego monitoringu w budynkach, szczególnie w istotnych obiektach dla funkcjonowania państwa. W podobny sposób wykorzystuje się celowniki noktowizyjne.

Przez wojsko wykorzystywane są bojowo do prowadzenia ognia w warunkach niskiego oświetlenia. Oprócz oczywistej okoliczności, jaką jest noc, używane są również w nieoświetlonych obiektach podziemnych, czy innych miejscach, w których dostęp do źródeł światła jest ograniczony. Współczesne noktowizory charakteryzują się niewielkimi wymiarami, dzięki czemu możliwe jest ich sprawne wykorzystanie bez uszczerbku na mobilności żołnierza. W celowniki noktowizyjne oprócz piechoty wyposażone są również pojazdy bojowe czy statki powietrzne. Technologia ta jest powszechnie stosowana wszędzie, gdzie z zadaniem obserwacji koliduje niewielkie natężenie oświetlenia.