Max von Laue

Max von Laue (ur. 9.1879r w Pfaffendorfie zm. 24.04.1960r w Berlinie) – niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie zjawiska dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego na kryształach. Popierał teorię względności Einsteina i prowadził wiele eksperymentów, które miały ją udowodnić. Jego badania pomogły również rzucić światło na kilka niejasności związanych z teorią nadprzewodnictwa. Jako jedyny wspierał teorię względności po tym, ja Hitler doszedł do władzy i zmusił Einsteina do odejścia z Akademii Berlińskiej.

Młodość

Von Laue urodził się w Pfaffendorfie. Jego ojciec Julius von Laue był pracownikiem administracyjnym niemieckiej armii. Jego matka nazywała się Minna Zerrener. Uczył się w Poznaniu, Strasbourgu i Berlinie. Kiedy przebywał w Strasbourgu uczył go profesor Goering. To dzięki niemu zainteresował się fizyką.

Po ukończeniu szkoły w 1898 został powołany do obowiązkowej służby wojskowej. Spędził tam rok po czym poszedł na uniwersytet w Strasbourgu gdzie uczył się fizyki, chemii i matematyki. W 1902 roku przeniósł się na uniwersytet Fridericha-Wilhelmsa w Berlinie, gdzie studiował fizykę pod Maxem Planckiem.

Osiągnięcia naukowe i Zawodowe

W 1906 został nieetatowym pracownikiem naukowym w Berlinie oraz asystentem Plancka. Poznał tam również Alberta Einsteina. Szybko stali się przyjaciółmi, a późniejsze badania Laue doprowadziły do zaakceptowania teorii względności. Kontynuował pracę jako asystent Plancka do 1909 roku.

W latach 1909 – 1912 również zajmował stanowisko nieetatowego pracownika naukowego, ale już na wydziale fizyk teoretycznej LMU. To właśnie tam zaczął się interesować promieniowaniem rentgenowskim. Przeprowadzał badania nad dyfrakcją promieni. Udało mu się to w tym samym roku za co został nagrodzony Noblem w 1914.

W 1911 opublikował pierwszy tom pracy na temat teorii względności.

W 1912 roku przyjął propozycję pracy na Uniwersytecie w Zurychu. W 1914 roku zwolniło się stanowisko profesora fizyki na uniwersytecie w Berlinie. Laue dostał wtedy propozycję pracy, ale początkowo odmówił.

Od 1914 do 1919 zajmował stanowisko profesora fizyki na uniwersytecie we Fraknfurcie. Pracował tam nad stworzeniem rury próżniowej do użytku w telekomunikacji. Dopiero końcem 1919 roku przyjął propozycję pracy jako profesor na uniwersytecie w Berlinie. Zajmował tę pozycję do 1943 roku. Opuścił stanowisko ponieważ przeszedł wtedy na emeryturę.

W 1921 roku opublikował drugą część pracy na temat teorii względności.

W 1932 roku pokazał, że próg pola magnetycznego, który niszczy nadprzewodnictwo zmienia się w zależności od kształtu ciała.

Od 1917 roku Laue współpracował z Instytutem Fizyki Kaisera-Wilhelma (KWIP), którego dyrektorem był wtedy Einstein. Kiedy do władzy doszedł Hitler, Einstein był za granicą i już nie powrócił do kraju. Laue objął wtedy stanowisko dyrektora KWIP. W 1943 roku instytut przeniesiono do Hechingen. To właśnie tam Laue napisał książkę o historii fizyki, która została później przetłumaczona na siedem języków.

Przeciwnik Nazizmu

Laue sprzeciwiał się nazizmowi oraz tzw. „fizyce aryjskiej”. Był przeciwny prześladowaniom ludności żydowskiej oraz odrzuceniu teorii względności Einsteina ponieważ była „żydowską fizyką”. Wielokrotnie otrzymywał od rządku reprymendy za publiczne głoszenie swoich opinii.

Ukryta Nagroda Nobla

Kiedy w trakcie II Wojny Światowej naziści najechali na Danię, chemik George de Hevesy rozpuścił medale Laua i James Francka, aby hitlerowcy ich nie odkryli. W tamtych czasach wywóz złota poza granice kraju był nielegalny, więc gdyby odkryto, że Laue tego dokonał zostałby skazany na śmierć. Hevesy umieścił rozpuszczone metale na półce w laboratorium w Instytucie Nielsa Bohra. Po wojnie przywrócił złoto do postaci stałej, a Fundacja Nobla zgodziła się ponownie odlać medale.

Po wojnie

W 1945 roku pracownicy KWIP wraz z Lauem zostali aresztowani przez francuskie wojsko i przetransportowany do Huntington w Anglii gdzie był przesłuchiwany razem z innymi naukowcami podejrzanymi o próby stworzenia bomby atomowej.

W czasie aresztu Max von Laue był ciągłym przypomnieniem dla pozostałych więźniów, że można było przetrwać nazistów bez „kompromisów”, co wyalienowało go z grupy.

Max von Laue wrócił do Niemiec początkiem 1946 roku. Dużą część czasu poświęcił na opisywanie swoich dotychczasowych osiągnięć. Cztery miesiące po powrocie do Niemiec wyjechał do Anglii, aby uczestniczyć w konferencji dotyczącej krystalografii. Był to duży zaszczyt, ponieważ Laue został zaproszony jako jedyny Niemiec.

Po wojnie potrzebna była całkowita restrukturyzacja w świecie niemieckich naukowców. Laue bardzo się w to zaangażował. Ponieważ kraj był po wojnie ściśle kontrolowany na wiele rzeczy trzeba było uzyskać pozwolenie innych państw – to właśnie Laue się tym zajmował.

Życie Prywatne

W 1910 roku poślubił Magdalene Degen z którą miał dwójkę dzieci.

W 1913 roku ojciec Laue został szlachcicem, a Max Laue stał się Maxem von Laue.

Max von Laue uwielbiał motocykle, samochody, jazdę na nartach oraz żeglarstwo i każdą wolną chwilę poświęcał swoim pasjom.

8 kwietnia 1960 roku kiedy jechał samochodem do laboratorium uderzył w niego motocyklista, który otrzymał prawo jazdy dwa dni wcześniej. Motocyklista zginął na miejscu, a samochód dachował. Laue zmarł w wyniku obrażeń szesnaście dni później. Jego grób znajduje się w Getyndze.