Mikołaj Kopernik

Mikołaj Kopernik (ur. 19.02.1473 w Toruniu, zm. 21.05.1543 we Fromborku) – polski astronom, odkrył, że Ziemia nie jest w centrum wszechświata. Zrewolucjonizował tym samym astronomię. Swoje badania na jego odkryciu opierali m. in. Galileusz, Kepler, czy Newton.

Młodość

Był najmłodszym synem dobrze prosperującego kupca Mikołaja i Barbary Watzenrode. Miał starszego brata, Andrzeja i dwie siostry, Barbarę oraz Katarzynę. Jego ojciec zmarł, kiedy Kopernik miał 10 lat, a opiekunem prawnym został wuj od strony matki, Łukasz Watzenrode, który zapewnił mu wykształcenie i widząc zainteresowanie nauką opłacił Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, który rozpoczął w 1491, mając 18 lat.

Studiował matematykę, fizykę, astronomię i filozofię. Od początku jasnym było, że największym zainteresowaniem u Kopernika cieszy się astronomia.

Spędził na uczelni cztery lata, ale ukończył ją bez dyplomu, ponieważ wuj wysłał go do Bolonii we Włoszech, uważając, że prawo będzie kierunkiem, który zapewni mu lepszy byt. Miał nadzieję, że Mikołaj po powrocie zostanie księdzem. Zamiarem jego wuja było, że młody Kopernik wróci jako doktor prawa, co z miejsca zapewni mu wysoką pozycję.

Studiując Kopernik skupiał się głównie na grece, która była mu niezbędna do przeczytania dzieł traktujących o astronomii.

Mikołaj Kopernik nie ukończył studiów prawniczych, ponieważ za mało się przykładał. W 1501 roku, mając 28 lat, Kopernik wrócił do Torunia, ale tylko po to, aby poprosić wujka o pozwolenie na powrót do Włoszech, pod pretekstem studiów medycznych. Wujek na to pozwolił, zastrzegając, że ma dwa lata, a potem ma wrócić, aby zostać księdzem.

Po powrocie zajmował się matematyką i astronomią. Tym razem jednak ukończył uczelnię i został doktorem prawa. Uczył się również medycyny. To wtedy poznał Domenico Maria Novara, który w sekrecie uczył go wszystkiego, co sam wiedział o astronomii.

Po Studiach

Od 1503 roku Kopernik działał jako sekretarz i lekarz swojego wuja, był również kanonikiem, ale nie przyjął nigdy święceń kapłańskich. Pracował też dla rządu, jako ekonom.

Ze względu na natłok obowiązków nie mógł poświęcić badaniom tyle czasu, ile chciał. Wieczorami jednak Kopernik spoglądał w gwiazdy. Nie używał do tego żadnych przyrządów optycznych, ponieważ w jego czasach takowych jeszcze nie było. Nie były zresztą potrzebne, ponieważ obserwowanie gwiazd było to o tyle łatwiejsze, że zanieczyszczenie światłem praktycznie nie istniało, więc dużo więcej ciał niebieskich było na niebie widocznych. Dopiero Galileusz wymyślił teleskop, przez który można było oglądać gwiazdy.

W 1507 roku, brat Kopernika, Andrzej, zachorował na trąd i musiał wyjechać do Włoch na leczenie. Miał zostać biskupem po ich wuju, który chciał potem ten obowiązek nałożyć na Mikołaja. Ten odmówił jednak, chcąc poświęcić się nauce.

Początki Pracy nad Astronomią

Kopernik rozpoczął pracę z książką Johannesa Regiomontausa, która dotyczyła obserwacji astronomicznych poczynionych przez Ptolemeusza. Niestety praca była wielokrotnie tłumaczona, najpierw z Greckiego na arabski, a następnie z arabskiego na łacinę. Kopernik miał wrażenie, że jest w niej dużo błędów, np. księżyc robi się co miesiąc większy, a potem znów mniejszy. Doszukał się jednak informacji, że to nie tłumacze popełnili błąd. Ptolemeusz sam opisał w ten sposób księżyc. Nie zgadzało się to z informacjami, oraz obserwacjami, jakie poczynił Kopernik. Uważał, że skoro pomylił się przy obserwacji księżyca, może inne jego założenia również były błędne. Może jego założenie, że Ziemia jest centrum wszystkiego również nie zgadzało się ze stanem faktycznym?

Przełom

W 1514 roku zapisał w Małym Komentarzu swoje obserwacje dotyczące wszechświata. Uważał, że teoria geocentryczna jest błędna, zaproponował zmianę na heliocentryzm. Napisał również, że centrum wszechświata znajduje się blisko słońca, a jego odległość od Ziemi jest niewielka w porównaniu z innymi gwiazdami oraz, że to planeta obraca się wokół Słońca, nie na odwrót. Wyjaśnił, że wsteczny ruch gwiazd jest spowodowany ruchem Ziemi po orbicie, nie gwiazd wokół planety.

Strach Przed Obrazą Kościoła

Zdegradował Ziemię z centrum wszystkiego do zwykłej planety, z czym nie zgadzał się kościół. Wedle Biblii Ziemia się nie porusza, a jest to księga zgodna z wolą Boga. Za sprzeczność z jej naukami karą jest śmierć.

Ze względu na możliwe reperkusje na początku nie podzielił się swoją teorią ze światem, a jedynie z garstką zaufanych. Wolał poczekać, aż zbierze więcej danych i nikt nie będzie w stanie podważyć jego teorii.

W roku 1532 miał już wszystkie potrzebne obliczenia, oraz zakończył pracę nad manuskryptem O obrotach sfer niebieskich. Nadal jednak bał się w jaki sposób jego teoria zostanie odebrana. Pokazał wynik swoich prac tylko najbliższym przyjaciołom, którzy jednak nie dotrzymali tajemnicy. W końcu słowo dotarło do papieża, ale w tamtej chwili ludzie chcieli tylko usłyszeć więcej. Nikt nie przygotowywał dla niego stosu.

Odbiór Teorii Przez Środowisko Naukowe

W 1539 Kopernik nadal nie opublikował swojej teorii. Zmieniło się to dopiero, kiedy Joachim Rheticus odwiedził Kopernika zaintrygowany jego odkryciami. Wtedy astronom zgodził się, aby tamten opublikował własną pracę opisującą jego obserwacje. Kiedy nadal nie wywołało to reakcji dał Rheticusowi swój manuskrypt i pozwolił na jego publikację.

Redaktor nadzorujący pracę nad drukiem dodał do pracy coś od siebie. Na początku dodał małą notę mówiącą, że jeśli to mogło pomóc z kalkulacjami astronomicznymi nie jest ważnym, że teoria jest błędna. Zarówno Mikołaj Kopernik jak i Rheticus byli zniesmaczeni tym dodatkiem. Oboje jednak zdawali sobie sprawę, że bez tego książka mogła nie zostać dopuszczona do druku.

Odczucia uczonych co do pracy były raczej pozytywne. Uważali, że była to najlepsza książka opisująca temat od 1300 lat. Teoria Kopernika wyjaśniała wiele niewiadomych, nad którymi jak dotąd wielu naukowców łamało sobie głowę. Twierdził on jednak, że planety poruszają się po okrągłych orbitach, co nadal nastręczało problemów przy obliczeniach, więc nikt nie czuł potrzeby porzucania obecnego światopoglądu.

Życie Prywatne

Mikołaj Kopernik nigdy się nie ożenił, ale był podejrzewany o romans ze swoją gospodynią Anną Schilling. Teorię potwierdza list napisany przez biskupa do kanonika Feliksa Reicha, w którym prosi, by ten publicznie potępił Kopernika za związek z kobietą.

W 1542 roku Kopernik doznał wylewu krwi do mózgu, w wyniku czego został częściowo sparaliżowany i utracił mowę. Zmarł kilka miesięcy później, 21 maja 1543 roku. Była to również data publikacji jego najważniejszego dzieła.

Mikołaj Kopernik początkowo został pochowany pod ołtarzem katedry we Fromborku. Po ekshumacji i potwierdzeniu tożsamości astronoma, szczątki zostały pochowane w tym samym mieście.

Ciekawostki

Na cześć astronoma nazwano jeden z kraterów na księżycu i na marsie, oraz planetoidę (1322) Coppernicus.

W 1965 roku NBP wyprodukował banknot z wizerunkiem Mikołaja Kopernika.

W 2010 nazwano na jego cześć pierwiastek chemiczny.