Galileusz

Galileo Galilei, Galileusz (ur. 15.02.1564 w Pizie, zm. 8.01.1642 w Arcetri) – włoski fizyk, matematyk, często nazywany ojcem nowoczesnej astronomii. Był jednym z naukowców odpowiedzialnych za zmianę sposobu myślenia o astronomii. Ulepszył teleskop, dzięki czemu dokonał wielu odkryć. Odrzucił pogląd Arystotelesa, jakoby Ziemia była w centrum, a Słońce i inne planety na jej orbicie i przyjął odkrycia Kopernika. Niektóre z jego dokonań to odkrycie czterech księżyców Jowisza, analiza plam na słońcu oraz wynalezienie kompasu. Za względu na poparcie dla Kopernika pozostawał w konflikcie z kościołem katolickim. Jego prace naukowe trafiły do indeksu ksiąg zakazanych, co zmieniło się dopiero na początku XX wieku.

Młodość

Jeden z szóstki dzieci Vinceza Galilei i Giuli Ammannati. Jego ojciec był lutnikiem, kompozytorem i teoretykiem muzycznym. Od dziecka szkolił syna na lutnika, Galileo mimo dokonań na polu naukowym nigdy nie porzucił muzyki. Jako młodzieniec chciał zostać księdzem, jednak rodzice nakłonili go, aby studiował medycynę, chcąc zapewnić mu przyszłość i komfortowe życie. Ukończył uniwersytet w Pizie ze stopniem doktora.

W jego życiu miały miejsce dwa incydenty, które skłoniły go, aby porzucić karierę lekarza i zająć się matematyką oraz fizyką. W 1581 roku, zauważył, że rozkołysany kandelabr mimo większych i mniejszych wychyleń, potrzebował zawsze tyle samo czasu, aby powrócić do pozycji początkowej. Zaintrygowało go to i postanowił puścić dwa wahadła jednakowej długości, jedno z większym wychyleniem, drugie z mniejszym, co pozwoliło mu zaobserwować tę samą zależność. Kolejnym zdarzeniem, które wpłynęło na jego decyzję był wykład z geometrii, na który wszedł przez przypadek. Przekonał ojca, aby ten pozwolił mu zmienić kierunek studiów na matematykę.

Podczas studiów wpojono mu geocentryzm, teorię która była akceptowana przez kościół katolicki. Na początku niczego nie kwestionował, dopiero później zaczął popierać heliocentryzm.

Ze względu na problemy finansowe rodziny nie był w stanie ukończyć studiów i w 1585 roku opuścił uczelnię.

Osiągnięcia Zawodowe i Naukowe

Mając 22 lata opublikował pracę dotyczącą równowagi hydrostatycznej, która zyskała uznanie wśród naukowców i otworzyła mu drzwi do świata naukowców. Mimo to jego pierwszą pracą była pozycja nauczyciela plastyki, którą rozpoczął mając 24 lata, we Florencji. Nie pozostał tam jednak długo. Uniwersytet w Pizie zaproponował mu pozycję matematyka, którą przyjął. Po trzech latach przeprowadził się do Padwy i zajął stanowisko na tamtejszej uczelni. Nauczał matematyki, fizyki, astronomii i to właśnie tam dokonał większości swoich odkryć.

Galileusz był pierwszym człowiekiem, który obserwował niebo przez teleskop. Udoskonalił jego budowę i rozpoczął produkcję, sprzedając je Weneckim kupcom. Używali ich do wypatrywania statków, chcąc być pierwszymi, którzy odkupią od marynarzy przywiezione dobra.

Odkrył, że nie tylko Ziemia ma księżyc, a niektóre planety mogą mieć więcej niż jeden. Zaobserwował cztery księżyce Jowisza – Europę, Ganimedes, Io oraz Kallisto. Na jego cześć są nazywane Satelitami Galileusza. Był również pierwszym, który dostrzegł, że Venus jest widoczna na niebie podobnie jak księżyc, mając fazy od nowiu po pełnię. Wtedy jeszcze tego nie wiedział, ale był to dowód potwierdzający teorię heliocentryczną.

Zaobserwował pierścienie Saturna, choć nie był w stanie wytłumaczyć tego zjawiska, odkrył góry na księżycu oraz fakt, że nasza galaktyka Droga Mleczna składa się z gwiazd.

Ze szkiców w jego notatniku wiemy, że był pierwszą osobą, która zaobserwowała Neptuna. Zaznaczył w nim, że ciało niebieskie się poruszało, podczas gdy inne pozostawały w bezruchu. W jego czasach znano Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna – nawet nie podejrzewano, że istnieje więcej planet. Galileusz nie potrafił jednak połączyć faktów i oficjalnie Neptun został odkryty długo po jego śmierci w 1846 roku.

Sformułował, a potem potwierdził tezę, że jeśli nie istnieje opór, wszystkie ciała spadają na ziemię z tą samą prędkością, którą nadaje im grawitacja niezależnie od masy. Ustalił również, że ciało, przyspieszone przez grawitację porusza się z tą samą prędkością, a odległość jest proporcjonalna do czasu spadania do kwadratu. Legenda głosi, że odkrył to zrzucając piłki z Krzywej Wieży w Pizie. Odkrył również, że każde ciało, które na Ziemi zostanie rzucone, lub wystrzelone porusza się po paraboli.

Sformułował pierwszą teorię względności, mówiącą, że prawa fizyki są takie same dla wszystkich obserwujących poruszających się po linii prostej ze stałą prędkością. Próbował również zmierzyć prędkość światła, ale ostatecznie uznał, że jest za szybkie, aby mógł to zrobić.

Problemy z Kościołem

W czasach Galileusza kościół był międzynarodową potęgą i wszystko musiało się zgadzać z jego doktryną. Bardzo niechętnie dopuszczano odkrycia naukowe – aby coś zostało uznane za prawdziwe, musiało być zaakceptowane przez papieża. Podejście kościoła było proste: można udawać, że Ziemia jest na orbicie słońca, aby pomóc sobie z obliczeniami astronomicznymi, ale nie można mówić o tym głośno.

Galileusz w 1612 roku opublikował Traktat o unoszących się ciałach, a w 1613 Listy o plamach na słońcu, w której stwierdził, że niebo nie jest doskonałe, opisując czarne punkty na słońcu. Powiedział również, że preferuje teorię heliocentryczną. W 1615 roku napisał, że słowa Biblii powinny być interpretowane przez pryzmat nauki i że jest ona książką z poprzednich epok, co nie spodobało się biskupowi, doprowadzając do zakazu czytania jego dzieł w 1616 roku. W 1620 książka została wydana ponownie, po odpowiedniej cenzurze. Mimo to, w wielu krajach, gdzie pozycja kościoła była silna, praca Galileusza się nie pojawiła. Wiele jego dzieł było czytanych jedynie w krajach, gdzie kościół katolicki nie miał mocy sprawczej, jak Anglia, Holandia, Niemcy, Szkocja, Szwajcaria i cała Skandynawia.

Kościół katolicki zaczął zbierać przeciwko Galileuszowi dowody już w 1615 roku. Po długim procesie, gdzie zarzucano mu między innymi dobrowolną interpretację Pisma Świętego, został skazany na ośmioletni areszt domowy, z pozwoleniem na odwiedziny. W 1638 roku opublikował swoje największe dzieło Dialog o dwóch najważniejszych systemach świata. Opisał w nim naukę o materii i ruchu. Książka została opublikowana z Holandii po tym, jak w sekrecie została przemycona poza granicę Włoch.

Śmierć

Galileusz zmarł po ośmiu latach aresztu domowego 8 stycznia 1642 roku, mając 77 lat.